“Soms denk ik: ik mag dat eigenlijk niet luidop zeggen. Wat als mijn geweldige kinderen dit op een dag te lezen krijgen? Maar – los van de kinderen, dus – was het zwanger zijn zélf, het ergste dat mij ooit is overkomen”. Sanne (34) leed aan de aandoening Hyperemesis gravidarum (HG). In de volksmond weleens ‘wat Kate Middleton had toen ze zwanger was’ of ‘extreme zwangerschapsmisselijkheid’ genoemd. Maar als ze eerlijk is, vindt Sanne die term nog te lief. En HG, als aandoening, verrassend weinig gekend. “Als je maanden aan een stuk elk uur overgeeft, dag en nacht, is dat geen ‘misselijkheid’ meer. Dat is de hel.”
Sanne was vier weken zwanger van Lidie (nu 3) toen ze voor het eerst boven het toilet hing. Misselijk. “Hoort erbij, denk je dan. Zo veel vrouwen geven over tijdens die eerste weken, dus ik maakte me geen zorgen. Tot het al snel veel erger werd. Ik kon niets meer binnenhouden, zelfs geen druppel water. Elk uur, soms zelfs elk kwartier, gaf ik over. Ook ’s nachts.” Twee weken later, exact op haar dertigste verjaardag, werd Sanne opgenomen in het ziekenhuis. Ze kon niet meer op haar benen staan en was al tien kilo afgevallen. “’Het zal wel beteren, binnenkort’, zei de dokter toen ik weer wat was opgelapt. Daar hield ik me dan aan vast, week na week. Maar het wérd niet beter. Ik lag maanden in bed, in het donker en in de stilte. Want van elke prikkel moest ik overgeven. Tijdens de goeie dagen kon ik soms eens op de zetel liggen. Maar ook dan bleef ik overgeven aan datzelfde tempo. Soms wel drie, vier keer per uur. Ik had een verbrande slokdarm, gekneusde ribben van het overgeven en constant rood doorlopen ogen. Fysiek is dat een immense uitdaging natuurlijk, maar mentaal vond ik het misschien nog zwaarder. Hoe vaker ik hoorde ‘ja, misselijk zijn hoort erbij hé’ of ‘dàt is zwanger zijn. Uw eerste zeker?’, hoe meer ik begon te denken dat ik me aanstelde. Zat het in mijn hoofd? Was ik kleinzerig? Kon ik niet aan wat andere zwangere vrouwen wél aankonden? Ik ben daar bijna onderdoor gegaan, ja.”
‘LEES DAT’, RIEP IK NAAR MIJN MAN. ‘DÁT HEB IK GEHAD’
Na drie maanden kon Sanne weer een béétje functioneren. Een verklaring voor haar toestand kwam er niet, medicijnen wel. Ze slikte zware anti-misselijkheidsmedicatie en wachtte verder af. Het non-stop overgeven verminderde uiteindelijk tot ‘maar’ drie of vier keer per dag. Als ze om vijf uur ’s morgens opstond, om over te geven en vervolgens anderhalf uur te bekomen op bed, kon ze gaan werken. Als ze plastic zakjes en crackers bij zich had, kon ze soms naar buiten. Tot op de dag van de bevalling bleef Sanne ziek. “Zo bizar. Het ogenblik dat Lidie geboren werd, was het weg. Als bij toverslag was ik meteen niét meer misselijk. Tot dan had ik geen spatje roze wolk gezien, maar gelukkig kon ik dat samen met haar allemaal inhalen. Ik genoot intens van ons meisje en wilde die ellendige periode zo snel mogelijk achter me laten.” En dan, een jaar na haar bevalling, leest Sanne toevallig op Instagram een getuigenis over Hyperemesis gravidarum (HG) – vrij vertaald uit het Grieks en Latijn: ‘Overmatig braken’ ‘door het zwangeren’ – een ernstige zwangerschapsaandoening die veroorzaakt wordt door een reactie op de aanwezigheid van zwangerschapshormoon in het lichaam. “Ik heb heel haar verhaal met open mond gelezen. In tranen heb ik mijn man erbij geroepen. ‘Lees dat’, zei ik. ‘Lees dat. Dàt heb ik gehad’. Toen pas wist ik: het lag niet aan mij, het is echt een ziékte. En een hele erge, overigens. Ik ben ziek geweest en niemand heeft dat erkend. Ik heb me negen maanden lang onterecht onbegrepen en flauw gevoeld. Toen ben ik even gecrasht. Weet je, HG bestaat in verschillende vormen, van licht tot zeer ernstig. Er zijn vrouwen die hun zwangerschap moeten afbreken, omdat ze het fysiek en mentaal gewoon niet meer aankunnen. Zo erg was het niet. Maar ik zat er niet heel ver af. Als ik eerlijk ben? Op de zwartste dagen heb ik ook weleens gedacht: als het nu misloopt met deze zwangerschap, tja, dan is dat maar zo. Het voelt heel ongemakkelijk om daaraan terug te denken, want ik ben zo ongelooflijk blij met mijn kinderen. Maar ik zat echt diep.”
TWEEDE KEER, BETERE KEER?
Heb je één keer HG gehad, dan loop je ongeveer 85 procent kans om tijdens de volgende zwangerschap opnieuw aan de aandoening te lijden. Bovendien is de misselijkheid dan ook vrijwel zeker ernstiger dan de eerste keer. En toch kwam er, na de lijdensweg om Lidie te krijgen, afgelopen maart broertje Georges. Sanne: “Tegen beter weten in hoop je toch. Dat ik toevallig bij die vijftien procent zou horen. Dat het wel zou meevallen. Mijn man en ik hebben heel veel aan onze zussen. Ik kon het niet over mijn hart krijgen om Lidie die warme band te ontzeggen, gewoon omdat ik zo egoïstisch was. Omdat ik niet nog eens misselijk wilde zijn.” Sanne en haar man besloten het erop te wagen. Zonder druk. Geen cyclussen in het oog houden, geen geplan. Wat kwam zou komen, of niet. Sanne: “Als het te bewust getimed was, zou ik het nooit hebben aangedurfd. Dan zou ik elke keer gedacht hebben: nope, toch maar niet. Laat maar.” Fast forward naar vorige zomer. Het gezin van drie is op reis in Zuid-Frankrijk, samen met Sannes schoonouders. De eerste vier dagen zijn heerlijk. Genieten in de zon. Op dag vijf vermoedt Sanne dat ze iets verkeerds heeft gegeten. Ze is ziek. Sanne: “Precies tién minuten later wist ik het. Zonder test. Ik was zwanger. Het voelde exact hetzelfde als die eerste keer. Ik ben de slaapkamer van het vakantiehuisje niet meer uit geweest, behalve om naar de badkamer te gaan. Alles begon opnieuw. Elk kwartier. Opnieuw. Ik wou niet naar huis omdat ik zo erg tegen de autorit op zag. En op reis was er tenminste airco. Hulp om voor Lidie te zorgen, ook. Mijn schoonouders hebben me verteld: ‘waren we er niet bij geweest, we hadden nooit kunnen geloven dat het zo erg was’. Ze hebben gevreesd voor mijn leven, zeiden ze onlangs. Dat hakt er wel in.”
EEN NIEUW GENEESMIDDEL EN ASTRONAUTENVOEDING
Eenmaal thuis reed Sannes man recht naar het ziekenhuis. Ze was weer acht kilo kwijt. “Dat klinkt nu misschien gek, maar wat er toen gebeurde was zo fijn. De spoedarts die me zag, belde meteen de dienst gynaecologie. ‘Ernstig geval van hyperemesis’, hoorde ik hem zeggen. En ik dacht: ‘éindelijk. Eindelijk erkent er iemand dat ik ziek ben’. Die man heeft me persoonlijk in een rolstoel naar de afdeling gereden. Dat was echt een heel speciaal moment. Ik had het gevoel dat er nu wel voor mij gezorgd zou worden.” Er bleek ook nét deze zomer een nieuw geneesmiddel goedgekeurd in ons land, Navalit, dat verlichting brengt bij hyperemesis gravidarum. Sanne kreeg er de hoogst mogelijke dosis van, en kon zo de rest van de zwangerschap toch een beetje beter doorkomen. “Ik overleefde op astronautenvoeding: elke dag een half busje. Meer kon ik meestal niet binnenhouden. De misselijkheid bleef, het overgeven is niet gestopt. Maar slechts drie keer per dag boven het toilet hangen: voor mij was dat echt de hemel op aarde.” Al was het natuurlijk nog steeds loodzwaar. Georges lag in stuit, zo rond 30 weken zwangerschap. Toen nam Sanne een besluit. “Ik heb de gynaecoloog toen bijna gesméékt: ‘als het een keizersnede wordt en ik lig daar toch op de operatietafel, wil je me dan in één moeite steriliseren alsjeblieft?’ Het werd geen keizersnede, en zo’n procedure doen ze natuurlijk niet zomaar. Maar het illustreert wel hoe radeloos ik was. Dit wil ik echt nooit meer meemaken. Dat hoeft ook niet meer. Ik heb mijn allerlaatste bakje gevuld vlak voor mijn eerste perswee. Toen kwam Georges. En toen kwam alles goed.”
Vandaag, 15 mei, is het HG awareness day. Sanne wilde haar verhaal hier delen, omdat zij zelf pas wist wat er met haar aan de hand was dankzij de getuigenis van een lotgenote.
Haar tips voor wie zich in haar verhaal herkent:
- Laat je niet afwimpelen. Als je aanvoelt dat jouw zwangerschapsmisselijkheid ernstige proporties aanneemt, zoek dan tijdig hulp.
- De praatgroep ZEHG – Zwangerschapsmisselijkheid en Hyperemesis Gravidarum op Facebook was een hele steun voor me. Verhalen van lotgenoten lezen en zelf je verhaal delen, helpt. Ik voelde me begrepen en niet ‘de enige’. Bovendien krijg je er veel tips.
- Bij Albert Heijn verkopen ze ‘Mini bouwsteentjes’. Een soort van kleine cakejes, met heel veel eiwitten erin. Je komt er goed van bij, handig om aan te sterken.
- Een elektrische tandenborstel kan aangenamer zijn dan telkens die manuele heen-en-weer poetsbeweging te maken. Ik moest minder snel overgeven bij het tandenpoetsen van zodra ik overstapte op elektrisch poetsen.
- Sportdrank: als ik zo’n half flesje kon leegdrinken, kon ik er weer even tegen.
- Nog voor ik opstond, at ik al liggend een cracker.
- Op een ijsblokje zuigen: zo blijft je mond gehydrateerd en het hielp mij een beetje tegen de misselijkheid
Volg Sanne op Instagram: @petitpourri
